19 अक्टू॰ 2025

लेखक परिचयः मनोहर चमोली ‘मनु’ जन्म: पलाम. टिहरी गढ़वाल.उत्तराखण्ड जन्म तिथि: 01-08-1973 शैक्षिक योग्यता: एम॰ए॰ हिन्दी एवं संस्कृत. बी॰एड॰.विधि स्नातक. पत्रकारिता में स्नातकोत्तर डिप्लोमा (स्वर्ण पदक) गुरुकुल कांगड़ी विश्वविद्यालय.हरिद्वार. रेडियो लेखन में स्नातकोत्तर सर्टिफिकेट। प्रकाशित कृतियाँ: 1. ऐसे बदली नाक की नथ: 2005. पृष्ठ संख्या-20, प्रकाशकः राष्ट्रीय पुस्तक न्यास,नई दिल्ली 2. ऐसे बदला खानपुर: 2006, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः राज्य संसाधन केन्द्र (प्रौढ़ शिक्षा) 68/1,सूर्यलोक कॉलोनी,राजपुर रोड,देहरादून। 3. सवाल दस रुपए का (4 कहानियाँ): 2007, पृष्ठ संख्या- 40, प्रकाशकः भारत ज्ञान विज्ञान समिति,नई दिल्ली। 4. उत्तराखण्ड की लोककथाएं (14 लोक कथाएँ)ः 2007, पृष्ठ संख्या- 52, प्रकाशकः भारत ज्ञान विज्ञान समिति,नई दिल्ली। 5. खुशी: मार्च 2008, पृष्ठ संख्या- 16, प्रकाशकः राज्य संसाधन केन्द्र (प्रौढ़ शिक्षा) 68/1,सूर्यलोक कॉलोनी,राजपुर रोड,देहरादून 6. बदल गया मालवा: मार्च 2008, पृष्ठ संख्या-12, प्रकाशकः राज्य संसाधन केन्द्र (प्रौढ़ शिक्षा) 68/1,सूर्यलोक कॉलोनी,राजपुर रोड,देहरादून 7. पूछेरी: 2009,पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः राष्ट्रीय पुस्तक न्यास,नई दिल्ली 8. बिगड़ी बात बनी: मार्च 2008, पृष्ठ संख्या-12, प्रकाशकः राज्य संसाधन केन्द्र (प्रौढ़ शिक्षा) 68/1, सूर्यलोक कॉलोनी,राजपुर रोड,देहरादून 9. अब बजाओ ताली: 2009, पृष्ठ संख्या-12, प्रकाशकः राज्य संसाधन केन्द्र (प्रौढ़ शिक्षा) 68/1,सूर्यलोक कॉलोनी,राजपुर रोड,देहरादून। 10. व्यवहारज्ञानं (मराठी में 4 कहानियाँ अनुदित,प्रो.साईनाथ पाचारणे): 2012, पृष्ठ संख्या-40, प्रकाशक: निखिल प्रकाशन,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 11. अंतरिक्ष से आगे बचपन: ( 25 बाल कहानियाँ): 2013, पृष्ठ संख्या-104, आई॰एस॰बी॰एन॰ 978-81-86844-40-3 प्रकाशकः विनसर पब्लिशिंग कम्पनी, 4 डिसपेंसरी रोड,देहरादून। 12. कथा: ज्ञानाची चुणूक (मराठी में अनुदित)ः 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी, 8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 13. कथा: उलटया हाताचा सलाम (मराठी में अनुदित)ः 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी, 8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 14. कथा: पुस्तके परत आली (मराठी में अनुदित)ः 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी, 8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 15. कथा: वाढदिवसाची भेट (मराठी में अनुदित)ः 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 16. कथा: सत्पात्री दान (मराठी में अनुदित)ः 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी, 8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 17. कथा: मंगलावर होईल घर (मराठी में अनुदित): 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 18. कथा: सेवक तेनालीराम (मराठी में अनुदित)ः 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 19. कथा: असा जिंकला उंदीर (मराठी में अनुदित)ः 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 20. कथा: पिंपलांच झाड (मराठी में अनुदित): 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 21. कथा: खरं सौंदर्य (मराठी में अनुदित)ः 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 22. कथा: गुरुसेवा (मराठी में अनुदित)ः 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 23. कथा: खरी बचत (मराठी में अनुदित)ः 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 24. कथा: विहिरीत पडलेला मुकुट (मराठी में अनुदित): 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 25. कथा: शाही भोजनाचा आनंद (मराठी में अनुदित): 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 26. कथा: कामाची सवय (मराठी में अनुदित): 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 27. कथा: शेजायाशी संबंध (मराठी में अनुदित): 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 28. कथा: मास्क रोबोट (मराठी में अनुदित)ः 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 29. कथा: फेसबुकचा वापर (मराठी में अनुदित)ः 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 30. कथा: कलेचा सन्मान (मराठी में अनुदित)ः 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 31. कथा: सेवा हाच धर्म (मराठी में अनुदित)ः 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 32. कथा: खोटा सम्राट (मराठी में अनुदित)ः 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 33. कथा: ई साईबोर्ग दुनिया (मराठी में अनुदित)ः 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 34. कथा: पाहुण्यांचा सन्मान (मराठी में अनुदित)ः 2014, पृष्ठ संख्या-16, प्रकाशकः नारायणी प्रकाशन, कादंबरी,राजारामपुरी,8वीं गली,कोल्हापूर,महाराष्ट्र। 35. जीवन में बचपन: ( 30 बाल कहानियाँ)ः 2015, पृष्ठ संख्या-120, आई॰एस॰बी॰एन॰ 978-81-86844-69-4 प्रकाशकः विनसर पब्लिशिंग कम्पनी,4 डिसपेंसरी रोड,देहरादून। 36. उत्तराखण्ड की प्रतिनिधि लोककथाएं (समेकित 4 लोक कथाएँ): 2015, पृष्ठ संख्या-192, प्रकाशकः समय साक्ष्य,फालतू लाइन,देहरादून। 37. रीडिंग कार्ड: 2017, ऐसे चाटा दिमाग, किरमोला आसमान पर, सबसे बड़ा अण्डा, ( 3 कहानियाँ ) प्रकाशक: राज्य परियोजना कार्यालय,उत्तराखण्ड 38. चित्र कथा: पढ़ें भारत के अन्तर्गत 13 कहानियाँ, वर्ष 2016, प्रकाशकः प्रथम बुक्स,भारत। 39. चाँद का स्वेटर: 2012,पृष्ठ संख्या-24,पिक्चर बुक, आई॰एस॰बी॰एन॰ 978-93-81038-40-6 प्रकाशक: रूम टू रीड, इंडिया। 40. बादल क्यों बरसता है?: 2013,पृष्ठ संख्या-24,पिक्चर बुक, आई॰एस॰बी॰एन॰ 978-93-81038-79-6 प्रकाशकः रूम टू रीड, इंडिया। 41. जूते और मोजे: 2016, पृष्ठ संख्या-24, पिक्चर बुक, आई॰एस॰बी॰एन॰ 978-93-84697-97-6 प्रकाशकः रूम टू रीड, इंडिया। 42. अब तुम गए काम से: 2016,पृष्ठ संख्या-24,पिक्चर बुक, आई॰एस॰बी॰एन॰ 978-93-84697-88-4 प्रकाशकः रूम टू रीड, इंडिया। 43. चलता पहाड़: 2016,पृष्ठ संख्या-24,पिक्चर बुक, आई॰एस॰बी॰एन॰ 978-93-84697-91-4 प्रकाशक: रूम टू रीड, इंडिया। 44. बिल में क्या है?ः 2017,पृष्ठ संख्या-24,पिक्चर बुक, आई॰एस॰बी॰एन॰ 978-93-86808-20-2 प्रकाशक: रूम टू रीड, इंडिया। 45. छस छस छस: 2019, पृष्ठ संख्या-24,पिक्चर बुक, आई॰एस॰बी॰एन॰ 978-93-89202-63-2 प्रकाशक: रूम टू रीड, इंडिया। 46. कहानियाँ बाल मन की: 2021, पृष्ठ संख्या-194, आई॰एस॰बी॰एन॰ 978-93-91081-23-2 प्रकाशकः श्वेतवर्णा प्रकाशन,दिल्ली 47. पहली यात्रा: 2023 पृष्ठ संख्या-20 आई॰एस॰बी॰एन॰ 978-93-5743-178-1 प्रकाशक: राष्ट्रीय पुस्तक न्यास, भारत 48. कथा किलकारी: दिसम्बर 2024, पृष्ठ संख्या-60, आई॰एस॰बी॰एन॰ 978-93-92829-39-0 प्रकाशक: साहित्य विमर्श प्रकाशन 49. कथा पोथी बच्चों की: फरवरी 2025, पृष्ठ संख्या-136, विनसर पब्लिकेशन,देहरादून, उत्तराखण्ड, आई॰एस॰बी॰एन॰ 978-93-93658-55-5 विशेष विवरण: ऽ कहानी ‘फूलों वाले बाबा’ उत्तराखण्ड में कक्षा पाँच की पाठ्य पुस्तक ‘बुराँश’ में शामिल। ऽ सहायक पुस्तक माला भाग-5 में नाटक मस्ती की पाठशाला शामिल। ऽ मधुकिरण भाग पांच में कहानी शामिल। ऽ परिवेश हिंदी पाठमाला एवं अभ्यास पुस्तिका 2023 में संस्मरण खुशबू आज भी याद है प्रकाशित ऽ पावनी हिंदी पाठ्यपुस्तक भाग 6 में संस्मरण ‘अगर वे उस दिन स्कूल आते तो’ प्रकाशित। (नई शिक्षा नीति 2020 के आलोक में।) ऽ हिमाचल सरकार के प्रेरणा कार्यक्रम सहित पढ़ने की आदत विकसित करने संबंधी कार्यक्रम के तहत छह राज्यों के बुनियादी स्कूलों में 13 कहानियां शामिल। ऽ राजस्थान, एस.सी.ई.आर.टी द्वारा 2025 में विकसित हिंदी पाठ्यपुस्तक नन्हे कदम में कक्षा पहली में कहानी ‘चलता पहाड़’ सम्मिलित। ऽ राजस्थान, एस.सी.ई.आर.टी. द्वारा 2025 में विकसित हिंदी पाठ्यपुस्तक ‘हिन्दी सुमन’ में कक्षा तीसरी में कहानी ‘मैं स्कूल कब जाऊँगी’ सम्मिलित। ऽ राजस्थान, एस.सी.ई.आर.टी द्वारा 2025 में विकसित हिंदी पाठ्यपुस्तक की कक्षा चौथी में निबंध ‘इसलिए गिरती हैं पत्तियाँ’ सम्मिलित। ऽ बीस से अधिक बाल कहानियां असमियां और बंगला में अनुदित। ऽ गंग ज्योति पत्रिका के पूर्व सह संपादक। ऽ ज्ञान विज्ञान बुलेटिन के पूर्व संपादक। ऽ पुस्तकों में हास्य व्यंग्य कथाएं, किलकारी, यमलोक का यात्री प्रकाशित। ऽ ईबुक ‘जीवन में बचपन प्रकाशित। ऽ पंचायत प्रशिक्षण संदर्शिका, अचल ज्योति, प्रवेशिका भाग 1, अचल ज्योति भाग 2, स्वेटर निर्माण प्रवेशिका लेखकीय सहयोग। ऽ उत्तराखण्ड की पाठ्य पुस्तक भाषा किरण, हँसी-खुशी एवं बुराँश में लेखन एवं संपादन। ऽ विविध शिक्षक संदर्शिकाओं में सह लेखन एवं संपादन। ऽ अमोली पाठ्य पुस्तक 8 में संस्मरण-खुशबू याद है प्रकाशित। ऽ उत्तराखण्ड के शिक्षा विभाग में भाषा के शिक्षक हैं। ऽ वर्तमान में: रा.इं.कॉ.कालेश्वर,पौड़ी गढ़वाल में नियुक्त हैं। विशेष पुरस्कार एवं सम्मान- ऽ राज्य संसाधन केन्द्र,देहरादून उत्कृष्ट साक्षरता सेवा सम्मान वर्ष 2000 ऽ गुरुकुल कांगड़ी विश्वविद्यालय का हिन्दी पत्रकारिता स्नातकोत्तर डिप्लोमा में हरिश्चन्द्र सिंह भाटी स्मृति स्वर्ण पदक 2001 ऽ राष्ट्रीय मुक्त विद्यालय की दूरस्थ शिक्षा विधा के लिए पाठ्यक्रम निर्माण में लेखक वर्ष 2002 ऽ हरियाणा सामुदायिक वानिकी परियोजना संबंधी मैनुवल सामग्री में लेखक 2006 ऽ एस.सी.ई.आर.टी.उत्तराखण्ड की कक्षा1,2,3 एवं 6 की पाठ्य पुस्तक लेखन में लेखक वर्ष 2005 ऽ एस.सी.ई.आर.टी.उत्तराखण्ड की नवीन पाठ्य पुस्तकों में लेखन, सम्पादन व परिष्करण वर्ष 2009-10 ऽ पं.प्रताप नारायण मिश्र बाल साहित्य सम्मान,उ.प्र.वर्ष 2011ं ऽ बाल प्रहरी,उत्तराखण्ड, बाल साहित्य सम्मान वर्ष 2014 ऽ राष्ट्रीय सेवा योजना,पौड़ी गढ़वाल सक्रिय भागीदारी सम्मान 2014 ऽ एस.सी.ई.आर.टी.उत्तराखण्ड द्वारा गढ़वाली,कुमाउँनी, जौनसारी, रं लोकभाषाओं का प्रथम पाठ्यक्रम निर्धारण में लेखन वर्ष 2016 ऽ पौड़ी गढ़वाल की प्राथमिक कक्षाओ में गढ़वाली भाषा की पाठ्य पुस्तक निर्माण में लेखक वर्ष 2019 ऽ बाल साहित्य और हिन्दी के उन्नयन हेतु सांसद स्थानीय क्षेत्र,गढ़वाल, पुस्तक वितरण सम्मान समारोह वर्ष 2023 ऽ एन.सी.ई.आर.टी.कृत बाल पत्रिका फिरकी बच्चों की रूपरेखा निर्माण में लेखन,संदर्भ व्यक्ति वर्ष 2026 ऽ राजस्थान साहित्य परिषद् टाबर टोली बाल साहित्य सम्मान 2024 सम्पर्कः गुरु भवन, पोस्ट बॉक्स-23 पौड़ी, पौड़ी गढ़वाल.उत्तराखण्ड 246001.उत्तराखण्ड. मोबाइल एवं व्हाट्सएप-7579111144 ई-मेल: chamoli123456789@gmail.com

कोई टिप्पणी नहीं:

एक टिप्पणी भेजें

यहाँ तक आएँ हैं तो दो शब्द लिख भी दीजिएगा। क्या पता आपके दो शब्द मेरे लिए प्रकाश पुंज बने। क्या पता आपकी सलाह मुझे सही राह दिखाए. मेरा लिखना और आप से जुड़ना सार्थक हो जाए। आभार! मित्रों धन्यवाद।